Bedenin bir yarısında uyuşma, güçsüzlük, karıncalanma, konuşma güçlüğü, çift görme, baş dönmesi gibi belirtilerle ortaya çıkabilen inme (felç), doğru müdahale edilmediğinde kalıcı sakatlıklara ve hayati tehlikeye neden oluyor.
İnme geçiren kişinin yakınındaki bireyin çok dikkatli olması ve ilk müdahalenin tam donanımlı bir merkezde yapılması riski azaltarak yaşam kalitesini artırıyor. Memorial Hizmet Hastanesi İnme Akut Tedavi Ünitesi Başkanı Prof. Dr. Reha Tolun, “29 Ekim Dünya İnme Günü” öncesinde inme ve tedavisi ilgili bilgi verdi.
Belirtileri tanıyın ve tedavi için vakit kaybetmeyin
İnmeyi tanıyamamak, belirtiler karşısında tepkisiz kalmak, hızlı hareket etmemek, hastane öncesi süreçte yanlış tedavilere başvurmak ve en önemlisi tedavi amacıyla uygun olmayan sağlık kurumlarına başvurmak inme geçiren hastada tedavi şansının ortadan kalkmasına yol açan en önemli nedenler arasında yer almaktadır. Bu nedenle;
– İnme belirtilerinin bir gün bu olayla karşılaşılabileceği düşüncesi ile bilinmesi gerekmektedir. İnme esnasında hasta yakınının, hastanın kendisini anladığından emin olması önemlidir. Bu nedenle hastadan örneğin dişlerini göstermesi veya gülümsemesi istenebilir. Eğer kişi bunları yaparken yüzü bir tarafa çekiliyor, kolu, bacağı güçsüz duruma düşüyor ise hemen önlem alınması gerekmektedir.
-Belirtiler bir kez görüldüğünde hiç vakit kaybetmeden doktora başvurulması hayati önem taşır.
-İnme belirtileri olan kişiye ilaç kullanımında dikkatli davranılması önemlidir. Aspirin veya tansiyon düşürücü ilaçların verilmemesi gerekir.
İnme geçiren bir kişide ilk olarak tansiyona bakılmalıdır. Muayeneden sonra gerekirse anjiyo yapılmalıdır. Bu nedenle tam donanımlı bir merkezde ilk müdahale gerçekleştirilmelidir. Doktor muayenehanesi, hastane veya sağlık merkezi poliklinikleri, aile sağlık merkezleri ani ortaya çıkan inmenin tedavisi için uygun kurumlar değildir. Uygun olmayan bir kuruma gitmek tedavi şansını büyük oranda ortadan kaldırmaktadır. Pıhtı eritici ilaç ve anjiyografik tedavi yöntemlerinin uygulanabildiği, içinde inme ünitesinin bulunduğu bir hastaneye gidilmesi gerekmektedir.
Tıkayıcı olarak ifade edilen inme, tüm vakaların neredeyse %80-85’ini oluşturmaktadır. Bu tür bir rahatsızlıkta beyin damarı bir pıhtı ile tıkanmakta ve kalpte olduğu gibi beyinde de enfarktüs ortaya çıkmaktadır.
İlk 4,5 saat altın değerinde
Beyin damar tıkanıklıklarına bağlı gelişen inmelerde inme geliştikten sonraki ilk 4,5 saatte toplardamar yoluyla verilebilen bir pıhtı eritici ilaç (trombolitik ilaç) yararlı olabilmektedir. Bu ilaç genellikle ana beyin damar tıkanıklığı değil, beynin küçük damarlarında tıkanıklık gelişmiş durumlarda faydalı olmaktadır. Ana beyin damarında bir tıkanıklık görülmüş ise tedavinin anjiyografik yolla yapılması gerekmektedir. Kanamaların ve tıkanmaların %85 – 90 oranında nedeni, aşırı kilo, stres veya genetik faktörler olarak sıralanmaktadır.