Avrupa Baş ve Boyun Derneği (EHNS) ve bu derneğin Türkiye temsilcisi “Baş Boyun Kanserleri Derneği”nin katkılarıyla bu yıl 7’inci kez düzenlenen, Baş ve Boyun Kanserleri Bilinçlendirme Haftası’nda hastalığın tanı ve tedavi yöntemleri ele alındı. Toplantıda baş ve boyun kanseri hastaları, hekimler, beslenme uzmanları ve konuşma terapistlerinin iş birliği ile geliştirilen “Baş ve Boyun Kanseri Tedavisi Gören Hastalar İçin Yemek Kitabı ve Beslenme Rehberi” de tanıtıldı. Baş ve boyun kanserlerinin en önemli belirtisinin üç haftadan uzun süren ses kısıklığı, ağız içinde yaraları ve boğazda şişlik olduğunu kaydeden Prof. Dr. Şefik Hoşal, geçmeyen boğaz ağrısı ile yutma güçlüğünün de uyarıcı olduğunu söyledi.
Üç haftadan fazla süren ses kısıklığı, ağız içi yaralar ve boyunda şişlik belirtileri ile ortaya çıkan baş boyun kanserleri, bu yıl “16-20 Eylül Baş Boyun Kanserleri Bilinçlendirme Haftası” kapsamında gündeme taşınıyor. Avrupa Baş ve Boyun Derneği’nin (EHNS), bu yıl 7’cisini düzenlediği farkındalık haftası, ülkemizde Baş Boyun Kanserleri Derneği öncülüğünde ve Merck firmasının destekleriyle gerçekleşti.
Baş ve Boyun Kanserleri hastalığına dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak için, 17 Eylül Salı günü baş ve boyun kanseri hastaları, hekimler, beslenme uzmanları ve konuşma terapistlerinin iş birliği ile geliştirilen “Baş ve Boyun Kanseri Tedavisi Gören Hastalar İçin Yemek Kitabı ve Beslenme Rehberi” isimli kitabın tanıtıldığı bir basın toplantısı düzenlendi.
Türkiye’deki Baş Boyun Kanserleri Derneği ve Avrupa Baş ve Boyun Derneği (EHNS) Genel Sekreteri Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şefik Hoşal, Acıbadem Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Özlem Er ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Uzmanı Prof. Dr. Ömer Uzel hastalığın tanı ve tedavisi ile ilgili bilgileri paylaştı. Sağlıklı Beslenme ve Diyet Uzmanı Taylan Kümeli ise hastalıkta doğru beslenme yöntemlerine ilişkin tavsiyelerde bulundu.
Ağız içi yaralar, ses kısıklığı ve boyunda şişlik dikkate alınmalı
Prof. Dr. Şefik Hoşal sözlerine, Avrupa Baş Boyun Derneği (EHNS) ve Türkiye’deki Baş Boyun Kanserleri Derneği hakkında bilgi vererek başladı.
Üç haftadan uzun süren ses kısıklığına dikkat
Sigara, alkol ve HPV virüsünün baş ve boyun kanserlerinde önde gelen risk faktörleri arasında olduğunu belirten KBB Uzmanı Prof. Dr. Şefik Hoşal, 3 haftadan uzun süren ses kısıklığı, ağız içi yaralar ve boyunda şişliğin ihmal edilmemesi gerektiğini söyledi. Geçmeyen boğaz ağrısı ve yutma güçlüğünün de uyarıcı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Şefik Hoşal, mutlaka uzmana danışılması gerektiğini kaydetti.
2020’de vaka sayısının 150 bine ulaşacağı tahmin ediliyor
Dünyada en sık görülen kanser türleri arasında 6. sırada yer alan baş ve boyun kanserlerinin Avrupa’da 2014 yılında 140 bin civarında vaka olduğunu kaydeden Prf. Dr. Şefik Hoşal, 2020’de bu rakamın 150 bine ulaşacağının tahmin edildiğini söyledi. Hastalıkta multi-disipliner yaklaşımın önemine dikkat çeken Prof. Dr. Hoşal “Kulak Burun Boğaz, Radyasyon Onkolojisi, Medikal Onkoloji, Radyoloji, Plastik Rekonstrüktif Cerrahi, Patoloji, Yutma ve Konuşma Terapisi gibi değişik uzmanlık alanlarının birlikte çalışması gerekiyor” dedi.
İstanbul’da köprüler ışıklandırılacak
16-20 Eylül Baş Boyun Kanserleri Bilinçlendirme Haftası nedeniyle İstanbul’da Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün 20 Eylül Cuma günü Avrupa Baş Boyun Derneği (EHNS) logosuna uygun olarak mavi, pembe ve mor renkle ışıklandırılacağını söyledi. Prof. Dr. Şefik Hoşal, bu destekten ötürü Ulaştırma Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü’ne teşekkür etti.
Ağız bakımına özen gösterilmeli
Baş boyun kanserlerinin gelişmesinde etkili olan risk faktörlerine değinen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Uzmanı Prof. Dr. Ömer Uzel de özellikle gençlerin sigara, alkol ve cinsel hayatta HPV’ye karşı bilinçlendirilmesini gerektiğini vurguladı. Prof. Dr. Uzel, Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun Kanser Dairesi verilerine göre Türkiye’de, yılda her 100 bin kişide erkeklerin 16’sında, kadınların yaklaşık 4’ünde baş boyun kanseri görüldüğünü sözlerine ekledi.
HPV aşısı yaygınlaştırılmalı
Prof. Dr. Ömer Uzel, HPV virüsünün özellikle bademcik kanserine yol açtığını belirterek “Koruyucu olarak HPV aşısının yaygınlaştırılması kanserin önlenmesinde etkili olabilir. Rahim ve boyun kanserinde de etkili. Erkeklerin de aşılanması ile baş ve boyun kanserlerinin azaltılması söz konusu” dedi.
Erkeklerde kadınlara göre 2 ila 4 kat daha fazla
Hastalığın tedavi yöntemleri ve erken teşhisin önemine değinen Acıbadem Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Özlem Er ise “Baş-boyun kanserleri çok sık görülmese de erken teşhis edilmezse tehlikeli sonuçlar doğuran tümörlerdir. Kansere bağlı ölüm nedenleri arasında 6’ncı sırada yer alan baş boyun kanserleri, erkeklerde kadınlara göre yaklaşık 2 ila 4 kat daha fazla görülüyor. Dünyada yılda ortalama 700 bin kişi baş boyun kanserlerine yakalanıyor ve 5 yıl içerisinde bu rakamın yaklaşık yarısı ölümle sonuçlanıyor. Erken evrede tedavide başarı %80’lere ulaşırken, ileri evrede bu oran %40’lara düşmekte yani yarı yarıya azalmaktadır” diyerek erken evrede harekete geçmenin önemini vurguladı.
Sigara kullanımı ile doğrudan bir ilişki var
Baş ve boyun kanserlerinin diğer kanser türleri arasında görülme oranının % 4-5 olduğunu kaydeden Prof. Dr. Özlem Er, özellikle sigara kullanımı ile baş ve boyun kanserleri arasında doğrudan bir ilişki olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Özlem Er, özellikle ağız içi kanserlerinin Batı’da artış gösterdiğini vurgulayarak “Bunda en büyük etkenlerden biri HPV virüsü. Onun artışıyla birlikte ağız içi kanserler de artıyor. Diğer taraftan sigara faktörü bu kanser türünün artışında önemli bir etken” diyerek sigara yasaklarının artırılmasının gelecekte bu kanser türünün daha az görülmesinde etkili olabileceğini ifade etti.
İyi beslenme ve diyet tedavide hayati önem taşıyor
Baş Boyun Kanserleri Bilinçlendirme Haftası’nın bu yılki teması Avrupa Baş ve Boyun Derneği (EHNS) tarafından “Sağkalım” (Survivorship) olarak belirlendi. Sağkalım sonrasında hastaların hayat kalitelerini ve sağlıklı yaşamalarını etkileyecek, önemli unsurlar gündeme taşındı.
Bu çerçevede, Baş Boyun Kanserlerini atlatmış kişilerin yaşayabileceği beslenme zorluklarına dikkat çeken Sağlıklı Beslenme ve Diyet Uzmanı Taylan Kümeli, iyi beslenmenin tüm büyük ameliyatlar veya tedaviler sonrasında önemi büyük olsa da özellikle baş boyun kanserli hastaları için yaşamsal öneme sahip olduğunu vurguladı.
Baş ve boyun kanserli hastalar için tedaviden sonra normal beslenmeye geri dönmenin çiğneme ve yutma güçlüğü, ağız kuruluğu, tat kaybı ve psikolojik etkenler nedeniyle kolayca gerçekleştirilemeyeceğini belirten Kümeli, hastaların diyetlerini geliştirmek için önemli ipuçları verdi. Taylan Kümeli, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
- Yumuşak, pürüzsüz yapıda olan yoğurt gibi yiyeceklerin püre haline getirilmesi ya da birleştirilmesi bu gıdaların yutulmasını kolaylaştırabilir.
- Çorbalar ve smothie’ler (yoğun kıvamlı meyveli içecekler) kalori alımını sağlamak ve bol miktarda taze meyve ve sebze tüketmek için mükemmel bir yoldur.
- Tam yağlı süt, rendelenmiş peynir, yağlı yoğurt, sızma zeytinyağı gibi yüksek yağlı seçenekler ve meyve suları ek kalori ve besin maddeleri sağlayacaktır.
- Yeterli beslenmeyi sağlamak amacıyla gerekli gıda takviyelerini düzenli bir diyete eklemek için bir uzmanla çalışınız.
- Lapa haline getirilmiş balık eti, güveç etleri, yumuşak pişmiş sebzeler ve muz gibi yumuşak yiyecekler kolaylıkla püre haline getirilebilir.
Tarifler workshop’la uygulandı
Bu hastalıkla mücadele etmiş olan hastalara farklı tarifler ve çeşitli bilgiler sunan yemek kitabında tarifleri yer alan Taylan Kümeli Basın toplantısı sonunda, toplantı katılımcıları ile birlikte bir workshop gerçekleştirdi.
Yol gösterici bir yemek kitabı
Baş ve Boyun Kanserleri Bilinçlendirme Haftası kampanyaları, Avrupa Baş ve Boyun Derneği (EHNS) tarafından 7 yıldır “Make Sense” ismi altında sürdürülüyor. Basın toplantısında, kampanyanın bu yılki “Sağkalım” (Survivorship) teması çerçevesinde üretilen “Baş ve Boyun Kanseri Tedavisi Gören Hastalar İçin Yemek Kitabı ve Beslenme Rehberi” de tanıtıldı. Yemek kitabı, hastalara, hastalığı atlatanlara ve hasta yakınlarına beslenme konusunda bilgi vermek ve lezzetli, besleyici öğünlerin hazırlanmasına rehberlik etmek amacıyla hazırlandı. Türkiye Baş Boyun Kanserleri Derneği tarafından Türkçeleştirilen kitap, diyetisyen Taylan Kümeli’nin Türk damak tadına uygun tarifleriyle zenginleştirilerek basıldı. Yemek kitabında besleyici tariflerin yanı sıra hastaların deneyimleri ve tedavi sonrasında oluşan fiziksel ve zihinsel güçlüklerin nasıl aşılabileceğine dair öneriler de yer alıyor. Hastalara tedavi sürecinde destek olma hedefiyle oluşturulan kitapçık, Türkiye Baş Boyun Kanserleri Derneği ‘ne başvurularak temin edilebilir.
