Medikal görüntüleme teknolojilerinin büyük bir hızla gelişmesi sayesinde hastalıklar daha erken teşhis edilip tedavi edilebiliyor
Sağlık hizmetlerinde medikal görüntülemenin etkisi her geçen gün artıyor. Bu sayede hastalıklar daha erken teşhis edilip tedaviler daha etkili bir şekilde yürütülebiliyor. Medikal görüntülemenin kullanım alanı teşhisin ötesine geçip hastalık önleme ve tedavi alanlarına da ulaşınca, global ölçekte sağlık hizmetlerinin maliyetleri de önemli ölçüde düşebiliyor.
En iyi bilinen görüntüleme yöntemi 1895 yılında Wilhelm ConradRöntgen tarafından bulunan X-Işını (Röntgen) cihazları idi. Geçtiğimiz 20-30 yıldaki gelişmeler ise tıp bilimini başka bir çağa taşıdı. Özellikle görüntüleme sistemlerinde gelinen son nokta doktorlar tarafından tıp dünyasında önemli gelişmelere imza atılmasının yanı sıra insan sağlığına önemli ölçüde hizmet etmekte. Tabi bu gelişim önemli bir araştırma ve geliştirme sürecinin ürünü.
Özellikle görüntüleme cihazları; AR-GE aşamasından, üretimine ve üretim sonrası teknik servisine kadar son derece yoğun özen ve dikkat gerektiriyor. Hastayla bazı durumlarda birebir temas halinde olan bu cihazların en ufak bir kusuru onarılmaz sonuçlar doğurabilmekte. En üst düzeyde kusursuz olmak zorunda olan bu cihazlar sayesinde toleransların olabilecek en düşük değerlerde tutulması, yüksek kusursuzluk ve hekime en iyi teşhisi imkânı sunuyor.
Biyomedikal cihazlarında üretim kadar servisinin olup olmaması da ayrı bir dikkat ve özen gerektiriyor. Zira ihtiyaca uygun cihaz seçimi, diğer sektörlerin aksine tıp sektöründe çok büyük önem taşımakta. Seçilen cihazların yüksek verimlilikle çalışması için, seçim ve satın alma aşaması çok iyi değerlendirilmesi gerekiyor.
Radyodiyagnostik (Radyolojik Görüntüleme)
Radyodiyagnostik; kelime anlamı olarak; radyolojik görüntüleme anlamına geliyor. İnsan vücudunun belirli bir kesiminin ya da tümünün tıbbi amaçlı görüntülerinin çıkarılmasıyla mevcut hastalıkların bilgisi elde ediliyor bu yöntemle. Tıbbi amaçlı görüntüler elektriksel, sonik veya radyolojik gibi birbirinden farklı yöntemlerle üretiliyor. Radyodiyagnostik Cihazlar biyomedikal yani tıp elektroniğinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Zira önemli teşhis ve tanılar bunlarla yapılıyor ve ARGE’den en büyük payı bu cihazlar alıyor. Radyodiyagnostik cihazların bir diğer önemli özelliği ise çağımızın vebası olarak tanımlanan kanser hastalığının bulgularının tespitinde ve hastalığın teşhisinde kullanılmaları. Bu özellikleri nedeniyle bu cihazlar; teknolojinin diğer ürünlerinin aksine gayet insancıl ve insani amaçlara hizmet etmek amacıyla hayatımızda.
Tıp teknolojisinde ve Tıp terminolojisinde iki terimin açıklanması önemli ve gereklidir. Bu terimler Teşhis (Tanı) ve Tedavidir. Çünkü bu terimler birbirine oldukça çok karıştırılıyor.
Teşhis (Tanı) : Hekimin çeşitli cihazlar yardımıyla ya da cihazlar olmadan hastanın şikâyetinin nedenini belirlemesidir.
Tedavi: Hekimin teşhis evresinden sonra hastanın belirlenen şikâyetini giderme işidir.
Görüntüleme: Hastanın şikayetli vücut bölgesinin çeşitli yollarla teşhis amaçlı incelenmesidir. Bir tür teşhis tanı yöntemidir. Radyodiyagnostik cihazlar adından da anlaşılacağı üzere radyolojik görüntülemede kullanılır. Bu cihazlar belirli bir frekansın üzerindeki dalgaları kullanırlar. Örneğin; MR cihazları radyo dalgalarını, CT cihazı çok yüksek hızlı x ışınlarını kullanır. Bu cihazların yakın geçmişte tıbbın hizmetine girmiş ve gelecekte daha yoğun şekilde kullanılacaklarını ise unutmamalıyız.
Tıbbi Görüntüleme, en basit hali ile insan vücudunun içyapısının çeşitli yöntemler ile görülebilir hale getirilmesidir. Bu tanım içine giren temel cihazlar; Radyografi Cihazları, MR Cihazları, Nükleer Tıp Görüntüleme Sistemleri, Tomografi, Ultrason (ekokardiyografi dahil) olarak sıralanabilir. Günümüzde bu cihazlar, tıp bilgisinin yanında, medikal fizik, biyomedikal, elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliğinin karmaşık bir sentezi ile üretiliyor. Medikal görüntülerin arşivlenmesi ve saklanması için de özel protokoller ve sistemler geliştiriliyor.
MR (Manyetik Rezonans Cihazı)Temelleri ve Cihazın Bileşenleri
Manyetik rezonans cihazını incelediğimizde cihazın 3 ana kısımdan oluştuğunu görürüz. Bu kısımlar;
- Magnet
- Kabinetler
- Görüntü İşlem ve Operatör Bilgisayarlarıdır.
Bu kısımlardan ilki Magnettir. Magnetler cihaz çeşitlerine göre değişiklik gösterse de amaç düzgün ve görüntü alabilecek bir stabil manyetik alan yaratmaktır. Oluşturulan bu manyetik alanın içerisine hasta sokulur ve görüntü alımı için RF sinyalleri uygulanır. Adından da anlaşılabileceği üzere magnet MR cihazının en önemli bileşenidir. Aslında magnet ilkesi çok basittir. Manyetik alanın en kolay yaratılabileceği yöntem mıknatıslardır. İşte adını bu mıknatıstan alan magnet, basit olarak sadece manyetik alan oluşturmada kullanılır. Cihazın ikinci bileşeni olan kabinetler, magnetin devirdaim sürekliliğini sağlayan komponentleri taşırlar, bunun yanında görüntü bilgisayarı ile magnet veri akışı için arayüzü oluşturur. Kabinetlerde magnette bulunan helyum pompasının kontrol kartları, MR cihazına güç sağlayan kaynaklar ve onların kontrol kartları, RF kartları ve beslemeleri bulunur.
Cihazın üçüncü ve son bileşeni ise görüntü işlem ve operatör bilgisayarlarıdır. MR cihazında bu bilgisayarların sayısı ikidir. Bu bilgisayarlar MR cihazının görüntülerini oluşturan ve cihazın ana bileşenlerinden birisidirler. MR cihazının ürettiği verileri görünür ve elle tutulur hale getiren parçalardır. Cihazın RF coillerinden alınan veriler iletim hatları aracılığıyla görüntü işlem bilgisayarına gelir. Bu bilgisayar bir tür sinyal işleyicisi olarak çalışır ve gelen bu sinyalleri yorumlar. Yorumlanan bu sinyallerden görüntüleri oluşturarak çıkışında bağlı olan operatör bilgisayarına iletir. Bu bilgisayardan görüntüler üzerinde ayarlamalar yapılabilir, bu görüntülerin çıktıları alınabilir ya da sekanslar tekrarlanabilir.
MR (Manyetik Rezonans Cihazı);
- Beyin lezyonlarının görüntülenmesi ve incelenmesinde,
- Akciğer, Bronş ve Soluk Borusu detaylı incelenmesinde,
- Böbrek, İdrar yolları ve mesane incelenmesinde,
- Eklem yerleri ve romatizmal bulgularda,
- Sporcu sakatlanmalarında,
- Testis ve vajina gibi ürogenital organların genel incelemesinde,
- Bağırsak ve batın incelemelerinde vb. yumuşak doku görüntüleme ve incelemesinde sıklıkla kullanılır.
#medikalgörüntüleme #MRcihazı #radyolojikgörüntüleme #WilhelmConradRöntgen #RadyografiCihazları #NükleerTıpGörüntülemeSistemleri #Tomografi #Ultrason
