Yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleriyle gelen panik atak, günümüz insanının en büyük sağlık sorunlarından biri. Prof. Dr. Sedat Özkan: Duygu ve düşünceler birbirini tetikliyor ve panik başlıyor.
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Humanite Psikiyatri Tıp Merkezi Direktörü Prof. Dr. Sedat Özkan, panik atak bozukluğu hakkında merak edilenleri anlattı.
Psikiyatrik bozukluklardan kaygı, anksiyete bozuklukları içinde ele alınan bir hastalıktır. Günümüzde hastalığın görülme sıklığı gittikçe artmaktadır. Hastalığın teşhisi, 1860’lardaki Amerikan iç savaşına kadar uzanır. Da Costa isimli doktor, askerlerde herhangi bir fiziksel bozukluk bulunmamasına rağmen şiddetli göğüs ağrısı ve çarpıntıyla kendini gösteren bir sorunla karşı karşıya kalır. Sigmund Freud ise 1895 yılında bu duruma ‘anksiyete nevrozu’ adını vermiştir. Tıp dünyası, bir asrı aşkın süredir hâlâ hastalığın şifresini çözmek için araştırmalar yapmaktadır.
Panik atak, aniden başlayan ve zaman zaman tekrarlayan, insanı dehşet içinde bırakan yoğun sıkıntı ya da korku nöbetleridir. Atak birden başlar ve genellikle 10 dakikada ya da daha kısa süre içinde doruğa ulaşır. Çoğu zaman bu duyguya, bir tehlikenin yaklaştığı, kötü bir şeyler olacağı duygusu ve kaçma isteği eşlik eder. Hastalar çoğu zaman, bu nöbetlere ‘kriz’ adını verirler.
Kişi panik atak yüzünden ölmez
Panik atak için tedavi arayışında olanlar, genelde korkularını çok yoğun olarak tanımlarlar. ‘Öleceğimi hissettim’, ‘Kontrolümü kaybettim’, ‘Kalp krizi ya da felç geçirdiğimi düşündüm’ derler. Tüm bu belirtiler kişide endişe, dehşet, tedirginlik, gerginlik, sinirlilik ve çaresizlik gibi duyguların yaşanmasına neden olur. Fakat kişi panik atak yüzünden ölmez.
Kadınlarda Daha Sık Görülür
Kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür. Hastaların yüzde 75-80’i kadındır. Terk edilme endişesi fazla olan insanlarda artar. Çağımız insanının birey olarak yalnız kaldıkça panik atağın artması bekleniyor.Yaşam boyu yaygınlığı değişik çalışmalarda yüzde 1.5 – 3.5 arasında saptanmıştır. Bu oran gittikçe artmaktadır.
İçgüdüyle Birlikte Tepki verir
Panik atağın temelinde kendini güvende hissetmeme ve kontrol kaybı endişesi yatar. Günümüz insanı yeni durumlara uyum sağlamada zorlanır. Biyolojik varlığımız binlerce yıldır aynı olmasına karşın günümüz insanı çok sayıda yeni uyaranla muhatap olur. Son yıllarda yaşanan depremlerden ekonomik krize, ikiz kulelerin bombalanmasından nükleer savaş riskine, bulaşıcı hastalık riskinden domuz gribine kadar uzanan olaylar, bireyin ruhsal ve bedensel sağlığını bozuyor. Dış dünyadan gelen bir tehlikeye karşı ilk gelen tepki korku oluyor. Korkan insan bedeniyle ve içgüdüleriyle tepki veriyor. Ya kaçıyor ya da korktuğu nesneyle savaşıyor. Kaçamayınca ya da tehdit kaynağını yok edemeyince de zorlanma yaşıyor.
Belirtileri Nelerdir?
Prof. Dr. Sedat Özkan, panik atağı işaret eden belirtilere dikkat çekti:
•Çarpıntı
•Kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızının artması
•Terleme
•Titreme ya da sarsılma
•Nefes darlığı ya da boğulduğunu hissetme
•Soluğun kesilmesi
•Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
•Bulantı ya da karın ağrısı
•Baş dönmesi
•Sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
•Gerçek dışılık algısı, benliğinden ayrılmış olma
•Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
•Ölüm korkusu
•Paresteziler (Uyuşma ya da karıncalanma hissi)
•Üşüme, ürperme ya da aşırı derecede oluşan ateş basmaları görülür.