4 Mayıs Dünya Astımlılar Günü olarak ele alınıyor. Astım, akciğerlerde bulunan hava yolu olan bronşların genetik ya da çevresel faktörler gibi çeşitli uyaranların etkisiyle daralması sonucu oluşuyor.
Çevre kirliliği, modern yaşam biçimi, katkı maddeli gıdalar sebebiyle her geçen gün görülme sıklığı artan ve kronik bir hastalık olan astım 7’den 77’ye birçok kişiyi etkiliyor. Yapılan son araştırmalar dünyada 300 milyon, ülkemizde ise 4 milyon kişinin astım olduğunu söylüyor. Hastalık erişkinlerde iş gücünü, çocuklarda ise okul başarısını azaltan bir etki oluşturuyor. Liv Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferah Ece, astımın özellikle kadınlar ve çocuklarda daha sık görülen bir hastalık olduğuna dikkat çekiyor. Prof. Dr. Ferah Ece, “Astım ataklarla gelen kronik bir hastalık olduğu için onunla yaşamayı bilmek ve ilaçların düzenli kullanılması çok önemli. Çünkü astım kontrol altına alınmadığında hayat kısıtlayıcı bir hastalık oluyor. Yürümek, hareket etmek bile mümkün olmayabiliyor” dedi.
Astım nasıl oluşuyor?
Astım, solunum yollarının mikrobik olmayan bir iltihap sonucu aşırı derecede duyarlı olmasına ve bazı etkenlerle ataklar halinde daralmasına neden olan bir solunum yolu hastalığıdır. Toz, duman, koku gibi uyaranlar öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi gibi yakınmalara yol açar. Krizde hava yollarını saran kaslar kasılır, hava yollarının yüzeyleri iltihaplanıp şişmeye başlar, balgam oluşur. Tüm bu tepkimeler hava yollarının daha daralıp tahriş olmasına neden olur ve hırıltı, hışıltı ile kendini gösterir.
Risk faktörleri nedir?
Kalıtım, cinsiyet ve şişmanlık gibi kişisel risk faktörleri ve alerjen maruziyeti, sigara dumanı, hava kirliliği, meslekte karşılaşılan çevresel risk faktörleri astım görülme olasılığını artırır.
Astım tanısı nasıl konulur?
Astım tanısı için gerekli olan en önemli tetkik solunum fonksiyon testidir. Meslekle ilişkili astım tanısı için hastanın yanında taşıyabileceği, basitçe soluk verme hızını ölçen PEF metre adı verilen aletler kullanılabilir.
Astım tedavisi nasıl yapılır?
Astım tedavisinde; belirtilerin kontrol altına alınması, kişilerin normal aktivitelerini sorunsuz yapabilmeleri, astım ataklarının önlenmesi, akciğer fonksiyonlarının normal ya da normale yakın seviyelerde tutulması hedeflenir. Bu da tetikleyici risk faktörlerine maruziyetin ortadan kaldırılması ve astım tedavisinin düzenlenerek belirli aralıklarla takibi ile mümkün olur. Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar kontrol edici ve nefes açıcı olmak üzere iki gruba ayrılır. Kontrol edici ilaçlar, bu tip ilaçlar mikrobik olmayan iltihapı iyileştirir, etkileri uzun dönem düzenli kullanıldığında ortaya çıkar. Nefes açıcı ilaçlar ise kullanımdan hemen sonra etkilerini gösterir ve nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi şikayetlerde anında rahatlama sağlar.